काठमाडौं – नेपाल राष्ट्र बैंकअन्तर्गत टक्सार महासाखाले तुलादान तथा चौरासी पूजाका लागि ठूलो परिमाणमा सिक्का वितरण गर्ने प्रचलन रोक्ने निर्णय गरेको छ। बैंकले बुधबार एक सूचना जारी गर्दै सिक्का सटहीमा सीमा निर्धारण गरेको हो।

हालैका महिनाहरूमा चौरासी पूजाको संख्यामा वृद्धि भएसँगै सिक्का माग अत्यधिक भएको र मौज्दात समाप्त हुने अवस्थामा पुगेको टक्सार विभागका अधिकारीहरूले बताएका छन्।

चौरासी पूजाका क्रममा एक व्यक्तिले ६० देखि ७० केजीसम्म सिक्का लिने गरेका छन्। तर, बैंकबाट सटही गरिएका सिक्का पुनः बैंक प्रणालीमा फिर्ता हुने दर निकै न्यून रहेको छ। धार्मिक कार्यका लागि लिइएका सिक्का प्रायः घरायसी प्रयोजनमा समेत प्रयोग हुने तथा मठ–मन्दिरमा चढाइएका सिक्का नष्ट हुने भएकाले राष्ट्र बैंकलाई प्रत्यक्ष क्षति पुगेको छ।

राष्ट्र बैंकका अनुसार, एक रुपैयाँको सिक्का छाप्न मात्र करिब तीन रुपैयाँ खर्च हुने भएकाले ठूलो परिमाणमा सिक्का वितरण गर्दा सरकारलाई समेत घाटा लाग्ने अवस्था आएको छ।

सीमित मात्रामा मात्र सटही उपलब्ध
टक्सार महासाखाले अबदेखि सर्वसाधारणलाई मात्र रु। १०० बराबरको सिक्का सटही गरिदिने तथा व्यवसायिक प्रयोजनका लागि आवश्यक कागजातका आधारमा बढीमा रु। १,००० बराबर सटही दिने निर्णय गरेको छ। हाल टक्सार विभागले रु। १ र रु। २ को सिक्का मात्र सटही गरिरहेको छ।

सिक्का संकलनका लागि आग्रह
राष्ट्र बैंकले सर्वसाधारण तथा मठ–मन्दिरहरूमा रहेको सिक्का बैंकमा जम्मा गरिदिन अनुरोध गरेको छ। टक्सार विभागले संकलित सिक्का सफा गरी पुनः वितरणको व्यवस्था मिलाउने जनाएको छ।

तर, बैंकको यो आग्रहलाई सर्वसाधारणले खासै चासो नदिएको र अपेक्षित रूपमा सिक्का संकलन हुन नसकेको राष्ट्र बैंक स्रोतको भनाइ छ। धार्मिक स्थलहरूबाट केही मात्रामा सिक्का फिर्ता भए पनि आवश्यक मात्रामा संकलन हुन नसकेको अधिकारीहरू बताउँछन्।

राष्ट्र बैंकका अनुसार, ठूलो परिमाणमा सिक्का नष्ट हुने भएकाले बैंक सञ्चालक समितिले मौज्दात सहज नहुन्जेल धार्मिक प्रयोजनका लागि सिक्का वितरण रोक्ने निर्णय गरेको हो। बैंकले सिक्का प्रयोगलाई सीमित गर्दै डिजिटल तथा कागजी मुद्रा प्रयोगलाई प्राथमिकता दिन सर्वसाधारणलाई आग्रह गरेको छ।