काठमाडौँ । रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमा युद्धविरामको विषयमा आफू सहमत रहेको तर त्यसको प्रकृतिबारे अझै प्रश्न बाँकी रहेको भन्दै केही कडा सर्तहरू अघि सारेका छन्।

अमेरिकासँग यो साताको सुरुवातमा ३० दिने युद्धविरामका लागि युक्रेन सहमत भएको दाबी गरेपछि पुटिनले प्रतिक्रिया दिएका हुन्।

युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीले पुटिनको प्रतिक्रियालाई ‘कुटिल’ भन्दै रुसविरुद्ध थप आर्थिक प्रतिबन्धको आह्वान गरेका छन्। अमेरिकाले रुसको तेल, ग्यास तथा बैंकिङ क्षेत्रमा नयाँ प्रतिबन्ध लगाएको छ।

मस्कोमा बिहीवार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै पुटिनले युद्धविराम प्रस्तावबारे भने, ‘विषय सही हो, यसलाई हामी समर्थन गर्छौँ। तर छलफल गर्नुपर्ने केही प्रश्नहरू छन्।’ युद्धविरामले ‘दीर्घकालीन शान्ति स्थापना गर्नुपर्ने र संकटको जरोको समाधान हुनुपर्ने’ उनको तर्क छ।

पुटिनले भने, ‘हामीले अमेरिकी तथा साझेदारहरूसँग कुराकानी गर्न आवश्यक छ। सायद डोनल्ड ट्रम्पसँग मेरो कुराकानी होला।’ उनले ३० दिने युद्धविराम युक्रेनीहरूमैत्री हुने भए पनि यसको सूक्ष्म परीक्षण आवश्यक रहेको बताए।

रुसको कुर्स्क क्षेत्रको विषयमा उनले युक्रेनले गत वर्ष अतिक्रमण गरेर केही भूभाग कब्जा लिएको दाबी गरे। तर अहिले त्यो भूभाग पुनः रुसी नियन्त्रणमा आएको बताउँदै उनले भने, ‘कुर्स्कमा युक्रेनीहरूसँग दुईवटा विकल्प छन् – आत्मसमर्पण या मृत्यु।’

युद्धविरामको कार्यान्वयनबारे प्रश्न उठाउँदै उनले थपे, ‘ती ३० दिन कसरी उपयोग गरिन्छ? के युक्रेनले पुनः सशस्त्रीकरण गर्न र सेना परिचालन गर्न प्रयोग गर्नेछ? यसको नियन्त्रण कसरी हुनेछ? युद्धविराम उल्लङ्घन कसरी निर्धारण गरिन्छ?’

युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले पुटिनको अभिव्यक्तिलाई व्यवहारमा अस्वीकार गरेको सङ्केत भएको बताए। उनले भने, ‘पुटिनले युद्ध लम्ब्याइराख्न चाहन्छन्। उनी सिधै नाइँ भन्न डराएका छन्।’ उनका अनुसार पुटिनले यति धेरै पूर्वसर्त राखेका छन् कि कुनै पनि वार्ता अघि बढ्ने अवस्था छैन।

पुटिनको अभिव्यक्ति र जेलेन्स्कीको प्रतिक्रियाले द्वन्द्व समाधानको प्रक्रियामा दुवै पक्षबीच स्पष्ट विभाजन देखाएको छ।

युक्रेन तत्काल युद्धविराम र त्यसपछि दीर्घकालीन समाधान खोजिरहेको छ भने रुस दुबै विषयलाई एउटै समझदारीमार्फत हल गर्न चाहन्छ। युक्रेनले रुसमाथि दबाव बढाउने रणनीति अख्तियार गरेको छ भने रुस नेटो विस्तार र युक्रेनी सार्वभौमिकताको विषय उठाउने अवसर खोजिरहेको छ।

तर अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पका लागि यो समस्या बन्न सक्छ। उनी सकेसम्म छिटो युद्ध रोक्न चाहन्छन्, तर पुटिनले उनको इच्छालाई सहजै स्वीकार्ने सम्भावना न्यून देखिन्छ।